Ochrona majątku rodzinnego wspólników spółek jawnych, komandytowych i partnerskich

W moich poprzednich mailach pisałam o odpowiedzialności jednego z małżonków za długi „firmowe” drugiego małżonka, który prowadzi jednoosobową działalność  gospodarczą, a który popadł w stan upadłości oraz takiego, który jest członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dzisiaj chcę napisać o ochronie majątku rodzinnego w sytuacji, gdy jedno z małżonków jest wspólnikiem spółki jawnej, spółki partnerskiej lub komplementariuszem w spółce komandytowej bądź komandytowo-akcyjnej.

Spółki, o których piszę to spółki osobowe.

Wyjaśniam jednocześnie, że komplementariusz to taki wspólnik spółki, który ponosi odpowiedzialność za długi spółki całym swoim majątkiem. Komandytariusz natomiast to wspólnik, który odpowiada za te długi wyłącznie do wysokości pewnej kwoty, zwanej sumą komandytową.

Jeśli jeden z małżonków (np. Pani A.) jest wspólnikiem spółki jawnej, partnerskiej albo komplementariuszem, to ponosi odpowiedzialność za długi tej spółki całym swoim majątkiem. Solidarnie z nią odpowiadają inni wspólnicy. Wyrok wydany przeciwko spółce uprawnia do egzekucji z majątku jej wspólników. W tym celu wierzyciel musi jedynie przeprowadzić prostą formalność, jaką jest złożenie do Sądu wniosku o nadanie temu wyrokowi klauzuli wykonalności przeciwko Pani A.

Jednakże wierzyciele spółki będą mogli uzyskać taką klauzulę i skierować egzekucję do majątku Pani A. wyłącznie pod warunkiem, że spółka nie będzie dysponowała majątkiem wystarczającym do spłaty tych długów (np. komornik przeprowadzi egzekucję, która pozwoli na jedynie częściowe odzyskanie dłużnej sumy albo wierzyciel w inny sposób wykaże, że jest oczywiste, że taka egzekucja okaże się bezskuteczna).

Załóżmy, że Pani A. jest mężatką i pozostaje ze swoim mężem we wspólności majątkowej. W skład tej wspólności wchodzi dom oraz samochód. Czy jeśli spółka rzeczywiście nie będzie miała majątku wystarczającego do zaspokojenia wierzycieli, o będą oni mogli wszcząć egzekucję komorniczą z tego domu lub z tego samochodu?

Odpowiedź na o pytanie – na szczęście dla Pani A i Pana B, a ku rozczarowaniu wierzycieli spółki – brzmi: nie. Majątek objęty wspólnością jest co do zasady bezpieczny. Wierzyciele nie będą mogli wszcząć egzekucji z domu Pani  oraz Pana B, ani zlicytować ich wspólnego samochodu. Będą mogli natomiast kierować egzekucję do:

1. majątku osobistego Pani A. (na przykład nieruchomości, które otrzymała w spadku albo w drodze darowizny),
2. pobranego przez nią wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez nią innej działalności
   zarobkowej,
3. korzyści uzyskanych z jej praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy (np. jeśli Pani A napisała poczytną książkę, jest właścicielką lukratywnego znaku towarowego albo patentu).

W kolejnym moim poście napiszę o tym czy oraz w jakim zakresie chroni majątek rodzinny umowa majątkowa małżeńska, to znaczy intercyza.

Na koniec podkreślę to, o czym wspominałam już poprzednio: nie należy zapominać, że wierzyciel może zażądać sądowego ustanowienia rozdzielności majątkowej, a po podziale zająć prawa służące Pani A względem majątku wspólnego. W konsekwencji wierzyciel może doprowadzić do podziału majątku małżeńskiego (nawet wbrew woli małżonków). Na koniec może licytować ten majątek, który przypadnie Pani A w wyniku podziału.

Poza tym majątek wspólny nie będzie chroniony w sytuacji, gdy małżonek wspólnika wyraził pisemną zgodę na zaciągnięcie konkretnego zobowiązania przez spółkę. W takim przypadku wierzyciel będzie mógł skierować egzekucję do całości majątku małżeńskiego. W praktyce obrotu jednak przedsiębiorcy zawierający umowy ze spółkami osobowymi niezwykle rzadko występują o wyrażenie pisemnych zgód przez małżonków wspólników. Gdyby to robili – wówczas na etapie egzekucji mieliby większe szanse odzyskania swoich pieniędzy.